Kapucijners zijn typisch Nederlandse peulvruchten en worden al eeuwenlang gegeten. De voedzame bonen danken hun naam aan de grauwbruine kleur van de monnikspij van de Kapucijn-orde. De kapucijner is een boon die alleen in Nederland wordt geteeld en tot de jaren tachtig van de vorige eeuw gebeurde dat nog (net als vele andere bonen) op vrij grote schaal in Groningen, Friesland en Zeeuws Vlaanderen. Voor de boer zijn bonen een prachtig gewas, want ze brengen tijdens de groei essentiële stikstof in de bodem. De stikstof die na de oogst achterblijft in de bodem, komt ten goede aan het volgende (andere) gewas en zo zorgen bonen voor een gezonde bodem.
Kapucijners: een Nederlands gewas dat niet van natte voeten houdt…
Het telen van bonen en vooral het drogen ervan is echter nogal risicovol ons mooie kikkerland, omdat het in het najaar vaak regent en dan kunnen de bonen niet drogen. Vroeger werden de bonen na de oogst met de hand opgestapeld op ruiters (houten rekken waarbij de bonen vrij van de grond blijven) en op het land te drogen gezet. Na het rampjaar 1987, toen het in het najaar eindeloos regende en honderden hectares bonen omgeploegd moesten worden, was het voor de meeste boeren gedaan met de (gedroogde) bonenteelt.
Wij zijn daarom heel blij dat we in 2014 toch weer een boer vonden die biologische kapucijners teelt! Sinds dat jaar levert Piet van Zanten (hierboven op de foto) van het biologisch-dynamische akkerbouwbedrijf Het Geweide Hof ons prachtige kapucijners.
Piet vertelde ons dat zijn ervaring met kapucijners is dat hij van elke vijf jaar er twee jaren bij heeft met een goede oogst, één jaar “dat er mee door kan” en twee jaar met een ronduit slechte oogst (als gevolg van de natheid) en dat hij dan moet onderploegen. Toch teelt hij graag het gewas en vindt hij het leuk om met oude gewassen te werken.
“Ik voel het als mijn opdracht om ieder jaar weer samen met de natuur een goed gewas voort te brengen”
We werken heel graag samen met Piet en Vera van Het Geweide Hof in het Groningse Garmerwolde. Zij zijn namelijk steeds bewust op zoek naar het terugbrengen van oude en typisch Groningse gewassen en dat volledig in respect voor en met de natuur. Piet:“Ik voel het als mijn opdracht om ieder jaar weer samen met de natuur een goed gewas voort te brengen. Op mijn leeftijd ervaar ik dat ik heel nietig en geheel afhankelijk ben van wat de natuur me geeft of ontneemt, waarmee ik de mensheid kan dienen met goed voedsel.”
Veelzijdige en gezonde gerechten
Van kapucijners kun je heel veel verschillende soorten gerechten maken. Probeer bijvoorbeeld eens een humus waarbij je geen kikkererwten gebruikt maar kapucijners! Of maak een kleurrijke kapucijnerschotel, een recept van Rineke Dijkinga.
Kapucijners moeten 8-12 uur voorgeweekt worden en hebben een kooktijd van 60-75 minuten, afhankelijk van hoe oud de kapucijners zijn.